Nietrzymanie moczu u kobiet w pytaniach i odpowiedziach

Nietrzymanie moczu to utrata kontroli nad pęcherzem. Dwa najczęstsze rodzaje nietrzymania moczu, które dotykają kobiety, to wysiłkowe nietrzymanie moczu oraz pęcherz nadreaktywny. Na nietrzymanie moczu cierpi dwa razy więcej kobiet niż mężczyzn. Może to być spowodowane tym, że ciąża, poród i menopauza mogą zwiększać prawdopodobieństwo jego występowania. Nietrzymanie moczu można skutecznie leczyć.

Kto cierpi na nietrzymanie moczu?

Na tę dolegliwość cierpią zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Jednak dotyka ono dwa razy więcej kobiet niż mężczyzn. Wynika to z faktu, że zdarzenia wyjątkowe dla kobiet, związane ze zdrowiem reprodukcyjnym, takie jak ciąża, poród i menopauza, wpływają na pęcherz moczowy, cewkę moczową i inne mięśnie wspierające te narządy.

Nietrzymanie moczu może wystąpić u kobiet w każdym wieku, ale częściej dotyka starsze kobiety. Jest to prawdopodobnie spowodowane zmianami hormonalnymi podczas menopauzy. Warto zauważyć, że ponad 40% kobiet w wieku 65 lat (i starszych) cierpi na nietrzymanie moczu.

Jakie są rodzaje nietrzymania moczu najczęściej występujące u kobiet?

Dwa najczęstsze rodzaje nietrzymania moczu u kobiet to:

•  Wysiłkowe nietrzymanie moczu. Najbardziej powszechna dolegliwość. To również najczęstszy rodzaj nietrzymania moczu, który dotyka młodsze kobiety. Wysiłkowe nietrzymanie moczu może wystąpić, gdy słabe mięśnie dna miednicy wywierają nacisk na pęcherz i cewkę moczową, zmuszając je do cięższej pracy, w celu zatrzymania wycieku moczu. W przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu codzienne czynności wykorzystujące mięśnie dna miednicy, takie jak kaszel, kichanie lub śmiech, mogą powodować wyciek moczu. Jego przyczyną mogą być również nagłe ruchy i aktywność fizyczna.
• Pęcherz nadreaktywny (Overactive Bladder – OAB). W przypadku tego rodzaju nietrzymania moczu wyciek zwykle następuje po odczuciu silnej, nagłej potrzeby oddania moczu i przed dotarciem do toalety. Niektóre kobiety z nietrzymaniem moczu są w stanie dotrzeć do łazienki na czas, ale odczuwają potrzebę oddawania moczu więcej niż osiem razy dziennie. Ten rodzaj nietrzymania moczu występuje częściej u starszych kobiet. Wyciek moczu może się zdarzyć również podczas snu, po wypiciu wody lub gdy osoba usłyszy lub dotknie bieżącej wody.

Wiele kobiet z nietrzymaniem moczu cierpi zarówno na parcia naglące, jak i na wysiłkowe nietrzymanie moczu. Nazywa się to „mieszanym” nietrzymaniem moczu.

Jakie są objawy nietrzymania moczu?

Nietrzymanie moczu samo w sobie nie jest chorobą. To objaw innego problemu zdrowotnego, zwykle słabych mięśni dna miednicy. U niektórych kobiety ze strony układu moczowego występują również inne dolegliwości współistniejące:

• ciśnienie lub skurcze w okolicy miednicy, które powodują silną potrzebę oddawania moczu
• chodzenie do łazienki częściej niż zwykle (więcej niż osiem razy dziennie lub więcej niż dwa razy w nocy)
• oddawanie moczu podczas snu (moczenie nocne).

Co powoduje nietrzymanie moczu?

Nietrzymanie moczu jest zwykle spowodowane problemami z mięśniami i nerwami, które pomagają pęcherzowi utrzymywać lub oddawać mocz. Niektóre zdarzenia zdrowotne charakterystyczne dla kobiet, takie jak ciąża, poród i menopauza, mogą powodować takie problemy. Inne przyczyny nietrzymania moczu to m.in.:

• Nadwaga – wywiera nacisk na pęcherz, co z czasem może osłabić mięśnie.
• Zaparcia – problemy z kontrolą pęcherza mogą wystąpić u osób z długotrwałymi (przewlekłymi) zaparciami. Zaparcia lub wysiłek w celu wypróżnienia może powodować stres lub ucisk mięśni pęcherza i dna miednicy. Osłabia to mięśnie i może powodować nietrzymanie moczu lub wyciek.
• Uszkodzone nerwy – mogą wysyłać sygnały do ​​pęcherza w niewłaściwym czasie lub wcale. Poród i problemy zdrowotne, takie jak cukrzyca i stwardnienie rozsiane, mogą doprowadzić do uszkodzenia nerwów w pęcherzu, cewce moczowej lub mięśniach dna miednicy.
• Chirurgia – każda operacja obejmująca narządy rozrodcze kobiety, taka jak histerektomia, może uszkodzić podtrzymujące mięśnie dna miednicy, szczególnie jeśli macica zostanie usunięta. Jeżeli mięśnie dna miednicy są uszkodzone, mięśnie pęcherza i cewki moczowej kobiety mogą nie działać tak, jak powinny, co może doprowadzić do nietrzymania moczu.

Czasami nietrzymanie moczu trwa tylko przez krótki czas i zdarza się z innych powodów, w tym:

• Niektóre leki – nietrzymanie moczu może być efektem ubocznym leków, takich jak leki moczopędne (stosowane w leczeniu niewydolności serca, marskości wątroby, nadciśnienia tętniczego i niektórych chorób nerek). Zazwyczaj dolegliwości ustępują po odstawieniu leku.
• Kofeina – napoje z kofeiną mogą przyczynić się do szybkiego wypełnienia pęcherza, co może spowodować wyciek moczu. Badania sugerują, że kobiety pijące więcej niż dwie filiżanki napojów z kofeiną dziennie są bardziej narażone na problemy z nietrzymaniem moczu.
• Infekcja – zakażenia dróg moczowych i pęcherza moczowego mogą powodować nietrzymanie moczu przez krótki czas. Kontrola pęcherza często powraca, gdy infekcja ustąpi.

Do jakiego lekarza lub pielęgniarki zwrócić się o pomoc w nietrzymaniu moczu?

Jeśli cierpisz na nietrzymanie moczu, możesz umówić się na wizytę do swojego lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, Twojego ginekologa, położnej lub urologa (odwiedź zakładkę ‘Znajdź lekarza’). Twój lekarz lub pielęgniarka będą współpracować z Tobą w leczeniu nietrzymania moczu lub skierują Cię do specjalisty, jeśli potrzebujesz innego leczenia.

Specjalistą może być urolog, który leczy problemy z moczem zarówno u mężczyzn, jak i kobiet, lub uroginekolog, posiadający specjalne przeszkolenie w zakresie kobiecego układu moczowego. Może być również konieczne skontaktowanie się ze specjalistą dna miednicy, fizjoterapeutą, który będzie pracował z Tobą, aby wzmocnić mięśnie dna miednicy, wspierające drogi moczowe (odwiedź zakładkę ‘Gdzie leczyć’).

Jakie kroki mogę podjąć w domu, aby zmniejszyć nietrzymanie moczu?

Twój lekarz lub pielęgniarka mogą zasugerować pewne rzeczy, które możesz zrobić w domu, aby pomóc w leczeniu nietrzymania moczu. Po ich zastosowaniu wiele kobiet zaobserwowało całkowite ustąpienie nietrzymania moczu lub zmniejszenie wycieku moczu. Kroki te mogą obejmować:

• Wykonywanie ćwiczeń Kegla – wzmacniają mięśnie dna miednicy. U niektórych kobiet objawy występują, ponieważ mięśnie dna miednicy są ciągle napięte. W tej sytuacji ćwiczenia Kegla nie pomogą w leczeniu i mogą powodować więcej problemów. Porozmawiaj ze swoim lekarzem lub pielęgniarką na temat objawów przed wykonywaniem ćwiczeń Kegla. Urządzeniem wykorzystywanym do tego rodzaju ćwiczeń jest np. Pelvic Trainer.
• Ćwiczenia pęcherza – możesz pomóc kontrolować pęcherz nadreaktywny, korzystając łazienki o określonych godzinach. Zacznij od notowania (np. w dzienniczku), jak często codziennie chodzisz do łazienki. Następnie wydłużaj czas między wizytami o 15 minut. Oddaj mocz za każdym razem, nawet jeśli nie masz ochoty iść. Stopniowo zwiększając czas między wizytami, pęcherz uczy się trzymać więcej moczu, zanim zasygnalizuje potrzebę powrotu. Sprzętem wspomagającym będzie w tym wypadku Elektrostymulator UROSTIM 2.
• Pozbycie się nadwagi – dodatkowe kilogramy wywierają większy nacisk na pęcherz i pobliskie mięśnie, co może prowadzić do problemów z kontrolą pęcherza. Jeśli masz nadwagę, lekarz lub pielęgniarka mogą pomóc Ci stworzyć skuteczny plan odchudzania. Postaw na zdrowe jedzenie i podejmuj regularną aktywność fizyczną. Wybierz się do dietetyka lub fizjoterapeuty, aby opracować zdrowy plan odżywiania i ćwiczeń. Warto również zaopatrzyć się w rowerek treningowy, przydatny podczas ćwiczeń w domowym zaciszu.
• Zmianę nawyków żywieniowych – napoje z kofeiną, gazowane lub z alkoholem mogą pogorszyć nietrzymanie moczu. Twój lekarz może zasugerować, abyś na jakiś czas przestała pić te napoje, żeby sprawdzić, czy to okaże się pomocne w Twoim przypadku.
• Rzucenie palenia – palenie powoduje wiele problemów zdrowotnych, w tym może przyczyniać się do nietrzymania moczu.
• Leczenie zaparć – lekarz może zalecić np. spożywanie większej ilości błonnika, ponieważ zaparcia mogą powodować nietrzymanie moczu.

Operacyjne leczenie nietrzymania moczu

Operacyjne leczenie nietrzymania moczu to zabieg polegający na wszczepieniu pod cewkę moczową syntetycznej, polipropylenowej taśmy. Zabieg wykonywany jest drogą przezpochwową, a więc bez naruszenia powłok brzucha. Przy operacyjnym leczeniu nietrzymania moczu stosuje się m.in systemy takie jak: System trans waginalny Advantage / Advantage Fit, System taśmy podcewkowej Obtryx II czy Sztuczny zwieracz cewki moczowej AMS 800.

Źródła:

<sup>1. Centers for Disease Control and Prevention. (2014). Prevalence of Incontinence Among Older Americans (PDF, 1.3 MB). National Center for Health Statistics. Vital Health Statistics; 3(36).
2. Reddy, J., & Paraiso, M.F.R. (2010). Primary Stress Urinary Incontinence: What to Do and Why. Reviews in Obstetrics & Gynecology; 3(4): 150–155.
3. Stewart, W.F., et al. (2003). Prevalence and Burden of Overactive Bladder in the United States. World Journal of Urology; 20(6): 327–336.
4. American College of Obstetricians and Gynecologists. (2016). Urinary Incontinence
5. Altman, D., Granath, F., Cnattingius, S., & Falconer, C. (2007). Hysterectomy and Risk of Stress-Urinary-Incontinence Surgery: Nationwide Cohort Study. Lancet; 370(9597): 1494–1499.
6. Gleason, J.L., Richter, H.E., Redden, D.T., Goode, P.S., Burgio, K.L., & Markland, A.D. (2013). Caffeine and Urinary Incontinence in Women. International Urogynecology Journal; 24(2): 295–302.
7. Sangsawang, B., & Sangsawang, N. (2013). Stress Urinary Incontinence in Pregnant Women: A Review of Prevalence, Pathophysiology, and Treatment. International Urogynecology Journal; 24(6): 901–912.
8. Kim, D.K., & Chancellor, M.B. (2006). Is Estrogen for Urinary Incontinence Good or Bad? Reviews in Urology; 8(2): 91–92.
9. Health Resources and Services Administration, Agency for Healthcare Research and Quality. (2012). Nonsurgical Treatments for Urinary Incontinence in Adult Women: Diagnosis and Comparative Effectiveness (PDF, 12.9 MB). Comparative Effectiveness Review; 36.
10. S. National Library of Medicine. (2017). Kegel exercises – self-care.</sup>